گفت‌وگوی «اعتماد» با یك جامعه‌شناس در خصوص دستگیری سه نوجوان قربانی اینستاگرام: سرهنگ پاشایی: دو دختری كه در این ویدیوها حضور داشتند احضار و تفهیم اتهام شده‌اند بهاره شبانكارئیان بی‌گناه هستند و سن كمی دارند. خودشان درك درستی از اعمالی كه انجام می‌دهند، ندارند و مانند عروسك خیمه‌شب‌بازی در فضای مجازی برای نمایش به مخاطبان به بازی گرفته می‌شوند. كودكانی كه در فضای مجازی خصوصا اینستاگرام برای بازی در سناریوهای افراد بزرگسال به كار گرفته می‌شوند در چهار سال اخیر عنوان «كودكان كار مجازی» را در رسانه‌ها به خود اختصاص دادند. كودكانی كه فقط برای به دست آوردن مبالغ میلیاردی از طریق خانواده یا بستگان‌شان، بازیچه چنین فضاهایی می‌شوند. تا قبل از اینكه فضای مجازی در میان مردم طرفدارانی را پیدا كند برخی از خانواده‌ها فرزندان خود را بر سر چهارراه‌ها می‌بردند و به آنها یاد می‌دادند در مقابل ماشین‌ها و آدم‌های دیگر برقصند؛ گدایی كنند؛ خود را به مریضی بزنند؛ اسپند دود كنند و... تا مبلغی را دریافت كنند.، شاید ظاهرا كودك یا نوجوانی كه برای انجام این كار به خیابان‌ها برده می‌شد شاد بود و می‌خندید، اما مگر آن كودك می‌دانست كه در آینده چه تبعاتی از نظر روحی و روانی زندگی او را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟ حالا كمی پیشرفته شده و خانواده‌های این كودكان در برخی موارد شاید نیاز شدیدی به دریافت این مبالغ نداشته باشند، اما یا در به دست آوردن مبالغ هنگفت طمع می‌كنند و كودكان خود را در اختیار فضای مجازی می‌گذارند یا به دنبال دیده شدن فرزندان‌شان هستند، اما به چه قیمت؟ به گفته یك جامعه‌شناس اكثر این كودكان در آینده خودكشی خواهد كرد. در چند روز اخیر ویدیوهایی از پسر نوجوان ۱۴ سالهای به همراه دو دختر نوجوان در اینستاگرام منتشر شده است كه نشان می‌دهد این كودكان بیشتر قربانیان امیال و خواسته‌های پدر و مادرشان هستند. یعنی خودشان هم در این صفحه‌ها فقط بازیگر هستند. این ویدیوها و صحبت‌های میان این نوجوانان به قدری نامتعارف بود كه ابتدا با واكنش‌های منفی زیادی در فضای مجازی روبرو شد تا جایی كه پای پلیس فتا به میان آمد و خبر دستگیری این سه نوجوان از طریق پلیس اعلام شد. پیرامون این موضوع سرهنگ رامین پاشایی معاونت فرهنگی - اجتماعی پلیس فتا در گفت‌وگو با برنامه رادیویی استودیو هشت شبكه نمایش به این موضوع اشاره كرد و درباره ورود پلیس فتا اعلام كرد كه پلیس فتا سراغ این مورد رفته و پرونده در حال پیگیری است. چون ما درباره چند كودك یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت نوجوان، صحبت می‌كنیم و امثال این پیج‌ها و افراد را ما زیاد داریم. بیشتر سعی می‌كنیم با احضار والدین و توجیه آنها پیش برویم. متاسفانه این كودكان بیشتر قربانی امیال و خواسته‌های پدر و مادرشان هستند. یعنی خودشان هم در این صفحه‌های‌شان فقط بازیگر هستند. درباره این پرونده بنده به ضرس قاطع عرض می‌كنم اشخاص دیگری پشت صحنه هستند و پرونده درحال پیگیری است. همان‌طوركه عرض كردم چون مرتبط با طیفی از كودكان و نوجوانان است، ما نگاه‌مان نگاه ارشادی است، ولی متاسفانه اینها آن هنجارها و عرف را رد كرده‌اند و محتوایی را منتشر می‌كنند كه واقعا باعث نگرانی والدین و خانواده‌ها شده است. قطعا برخورد لازم انجام خواهد شد؛ آن هم نه فقط درمورد ایشان، بلكه درباره بیشتر صفحه‌هایی كه در رصد ما قرار می‌گیرند. همان‌طوركه عرض كردم پرونده تشكیل شده است. حالا جهت اطلاع شهروندان باید بگویم شخص دیگری از بستگان ایشان هم در این پرونده نقش دارد كه ما در حال پیگیری این موضوع نیز هستیم. دو دختری كه در این صفحه حضور داشتند احضار و تفهیم اتهام شده‌اند. نوجوانان با دیدن این ویدیوها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند «امان‌الله قرایی مقدم» جامعه‌شناس در خصوص خبر منتشر شده مربوط به این سه نوجوان به «اعتماد» می‌گوید: «با توجه به اینكه در حال حاضر فضای مجازی تمام افكار نوجوانان، جوانان و حتی میانسالان را در برگرفته و چون نوجوانان و جوانان بیشتر به جای اینكه ادراكی فكر كنند احساسی فكر می‌كنند، بیشتر می‌توانند تحت‌تاثیر این ویدیوها و امثال این صحنه‌ها در فضای مجازی قرار بگیرند. بهرهبرداری از این كودكان و نوجوانان در واقع به نوعی بهرهبرداری محسوب می‌شود و افرادی كه در پشت پرده از آنها استفاده این‌چنینی می‌كنند، می‌خواهند از آنها بهرهبرداری كنند. البته این را هم بگویم افرادی كه با این افكار از این كودكان یا نوجوانان بهره می‌برند می‌خواهند كودكان و نوجوانان دیگر را تحت‌تاثیر قرار بدهند تا بتوانند از آنها نیز بهرهبرداری كنند و چه بسا با این روش افراد سودجو نیز به منبع درآمد زیادی از طریق این كودكان دست پیدا می‌كنند. متاسفانه بهرهبرداری از این كودكان و نوجوانان در فضای مجازی و حتی نوجوانانی كه چنین صحنه‌هایی را می‌بینند، بسیار آسیب‌زا است و در جامعه می‌تواند اثرات مخربی را از خود به جا بگذارد. دیدن چنین صحنه‌هایی در فضای مجازی برای كودكان و نوجوانان مناسب نیست و همان‌طوركه گفتم چون آنها احساسی فكر می‌كنند و مساله را درك نمی‌كنند به راحتی می‌توانند به انحراف كشیده شوند و دیگر افرادی كه در همین سن قرار دارند را آلوده كنند. ببینید این نوجوانان فكر نمی‌كنند كه چرا باید این كارها را انجام بدهند و چون در معرض دید مخاطبان زیادی قرار می‌گیرند، حتی برایشان خوشایند نیز می‌تواند باشد. اگر این كودكان و نوجوانان از طریق خانواده‌ها راهنمایی نشوند ممكن است از ارزش‌های اجتماعی فاصله بگیرند و اكثر این نوجوانان در آینده خودكشی خواهند كرد. از سوی دیگر وقتی این كودكان و نوجوانان از جامعه طرد می‌شوند و احساس همبستگی و تعلق به جامعه را نداشته باشند به انحراف كشیده می‌شوند. حالا این انحرافات می‌تواند انحرافات جنسی، اخلاقی، ناموسی و... باشد.» این جامعه‌شناس در ادامه می‌گوید: «این سه نوجوان و امثال اینها چون وارد مرحله ادراكی نشدند بنابراین هرچه به آنها دیكته می‌شود را گوش می‌دهند و به آن دستورات توجه می‌كنند. حالا به او می‌گویند ملكه كنارت باشد برای این نوجوان كه فرقی نمی‌كند او فقط به حرف افرادی كه پشت پرده این نمایش هستند گوش می‌دهد. ببینید ما در جامعه‌شناسی از این بچه‌ها به عنوان یك سلول فاسد نام می‌بریم كه می‌توانند هم سن و سالهای خودشان را نیز فاسد كنند. در نتیجه آسیب‌زایی در جامعه بیشتر و بیشتر می‌شود. من توضیحی هم در مورد تلفن، فضای مجازی و امثال اینها بدهم؛ تمام این ابزار كه جنبه منفی ندارند، جنبه مثبت هم دارند اما به دلیل محرومیت‌ها و محدودیت‌هایی كه در مورد جوانان و نوجوانان به كار گرفته شده و ما این قشر را نه در مدرسه و نه در خانواده آگاه و آشنا نمی‌كنیم و گاهی صحبت در خصوص این مسائل تابوی اجتماعی حساب می‌شود و ممنوع است كه به نوجوانان و جوانان تمام مسائل را بیاموزیم، چه مسائل جنسی، چه دوستی و... بنابراین نوجوانان و جوانان بدون آگاهی به این سمت كشیده می‌شوند و تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. البته این مسائل در تمام دنیا وجود دارد، اما جایی كه مدرسه و خانواده نمی‌تواند آگاهی‌سازی كند مشكلات مخربی دامن این نوجوانان و جوانان را می‌گیرد.» پسربچه‌ای كه دو سال پیش در لایوی با «مینا نامداری» یكی از بلاگرهای اینستاگرام صحبت‌های نامتعارفی را عنوان كرد. آن پسربچه ممكن است تحت‌تاثیر فضای مجازی و دوستان خود قرار گرفته باشد چه بسا كه در این سن و سال نوجوانان گرایش زیادی به چنین فضاهایی دارند اما نقش خانواده‌ها در برخورد با فرزندان خود چیست؟ آیا باید آنها را برای دیده شدن به هر نحوی در معرض نمایش مخاطبان بگذارند یا نكات لازم را برای استفاده از فضای مجازی به نوجوانان خود آموزش بدهند.
نظرات